Can
Günlük yaşamın sıradan bir parçası olarak görülen market fişleri, aslında sağlığımızı ciddi şekilde etkileyebilecek bir etkiye sahip. Uzmanlar, sadece birkaç saniyelik cilt temasıyla vücuda zararlı kimyasalların geçebildiği termal fişler konusunda uyarıda bulunuyor.
New York Üniversitesi Langone Sağlık Merkezi’nde çocuk sağlığı ve çevresel sağlık alanında çalışan Prof. Dr. Leonardo Trasande, alışveriş sonrası elimize verilen fişlerin çoğunun termal kâğıttan üretildiğini ve bu kâğıtların zararlı kimyasallar içeren plastik bazlı kaplamalar taşıdığını belirtti.
“Parlak görünümleriyle dikkat çeken bu fişler, aslında cilt yoluyla emilebilen potansiyel toksinler barındırıyor” diyen Trasande, bu maddelerin kalıcı sağlık sorunlarına yol açabileceğine dikkat çekti.
KANSERE VE KISIRLIĞA YOL AÇABİLİYOR
T24’ün aktardığına göre; termal kâğıtlar, üzerine yazı basmak için ısıya duyarlı özel mürekkepler kullanılarak üretiliyor. Ancak bu yöntem, sadece düşük maliyetli değil; aynı zamanda ciddi sağlık riskleri de barındırıyor.
Özellikle bisfenol-A (BPA) ve onun yerine kullanılan bisfenol-S (BPS) gibi kimyasallar, endokrin sistemini etkileyerek kalp hastalıkları, hormonal bozukluklar, kısırlık ve bazı kanser türleriyle ilişkilendiriliyor.
Avrupa Birliği, BPS’yi gıda ambalajlarında yasakladı. ABD’nin Kaliforniya eyaleti ise bu kimyasalı üreme sağlığına zararlı olarak sınıflandırdı. 2024 yılında Çevre Sağlığı Merkezi tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, büyük zincir mağazalardan toplanan 32 fiş incelendi ve sonuçların endişe verici boyutlara ulaştığı belirlendi.
Sadece 10 saniyelik temas, Kaliforniya yasalarına göre sağlık uyarısı gerektirecek miktarda kimyasal geçişine yol açıyor.
GÖRÜNMEYEN TEHDİT: MİKROPLASTİKLER
Termal fişlerdeki tehlike yalnızca kimyasallarla sınırlı değil. Fişlerin üzerindeki plastik kaplama zamanla parçalanarak mikro ve nano plastiklere dönüşebiliyor. Bu parçacıklar, bilim insanları tarafından beyin, damarlar ve sindirim sistemi dahil olmak üzere birçok dokuda tespit edildi. Uzun vadede bu maddelerin kronik iltihaplanmadan kansere, kalp hastalıklarından doğurganlık sorunlarına kadar pek çok sağlık sorunu yaratabileceği öngörülüyor.
ÇÖZÜM DİJİTAL FİŞE GEÇİŞ VE KÜRESEL EYLEM
Prof. Dr. Trasande’ye göre, bu riskler karşısında bireysel önlemler büyük önem taşıyor. Plastik içeren fişlerden uzak durmak ve alışverişlerde e-fiş, SMS ya da e-posta gibi dijital alternatifleri tercih etmek, maruziyeti önemli ölçüde azaltabiliyor. Ancak asıl çözümün küresel ölçekte plastik üretiminin sınırlanmasında yattığını vurgulayan uzman, plastik kullanımının kontrol altına alınması gerektiğini belirtiyor.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın verilerine göre, eğer üretim hızında bir değişiklik olmazsa, küresel plastik üretimi 2060 yılına kadar üç katına çıkacak. Bu gidişatı durdurmak adına, Birleşmiş Milletler’in küresel bir plastik anlaşması için yeniden müzakere masasına oturması bekleniyor.
Haber Tekniği: Ters Piramit
