Zeynep
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, yenidoğan sarılığının çoğunlukla fizyolojik nedenlerle ortaya çıktığını belirterek, “Bu durum, bilirubinin vücutta normalden fazla üretilmesi ve yeterince atılamaması sonucu gelişir. Yenidoğanların yaklaşık üçte ikisinde, yaşamın ilk haftasında sarılık görülebilir ve bu genellikle geçici, normal bir durumdur. Bebeklerin günde en az 8-12 kez anne sütü ile beslenmesi teşvik edilmelidir. Su ya da şekerli su verilmemelidir” İfadelerini kullandı.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, yenidoğanlarda sarılık tehlikesi açıklamalar yaptı. Yenidoğan sarılığının tanımını yapan Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, şunları söyledi:
“Yenidoğan sarılığı, yenidoğan bebeklerde cilt ve göz aklarında sarı renk oluşması durumudur. Bu renklenmenin sebebi, bilirubin adı verilen maddenin vücutta artmasıdır. Total serum bilirubin (TSB) seviyesi 5 mg/dL’yi geçtiğinde ciltte belirgin sarılık ortaya çıkar. Yenidoğanların yaklaşık üçte ikisinde hayatın ilk haftasında görülür ve genellikle normal, geçici bir durumdur.”
Bebeklerde sarılık oluşmasının nedenleri
Yenidoğan sarılığının nedenlerine değinen Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, “Yenidoğan sarılığı çoğunlukla fizyolojik nedenlerle ortaya çıkar. Bu durum, bilirubinin vücutta normalden fazla üretilmesi ve henüz yeterince atılamaması sonucunda oluşur” dedi.
Sarılığın büyük ölçüde fizyolojik olduğunu vurgulayan Dr. Kalkan, patolojik nedenleri ise şu şekilde sıraladı:
“Kan grubu uyuşmazlıkları (ABO veya Rh uyuşmazlığı),
Glukoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) enzim eksikliği gibi kalıtsal hastalıklar,
Doğum travmaları (sefal hematom),
Enfeksiyonlar,
Tiroid hormon eksikliği (hipotiroidi),
Anne sütü ile ilgili durumlar (yetersiz beslenme, anne sütü sarılığı).”
Bebeklerde ilk haftada sarılık görülebilir
Yenidoğanların yaklaşık yüzde 60-80’inde ilk hafta içinde sarılık görüldüğünü söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, şunları söyledi:
“Türkiye’de yakın tarihli bir çalışmada yenidoğanların yüzde 6,4’ünde bilirubin düzeyi kritik seviye olan 25 mg/dL’nin üzerine çıkmıştır. Dünyada ise ciddi yenidoğan sarılığının gelişmiş ülkelerdeki sıklığı 0.4-2.7/100.000 arasında iken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran yaklaşık 100 kat daha fazladır.”
Sarılığın belirtileri nelerdir?
Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, görülebilecek bazı belirtileri şu şekilde paylaştı:
“Cilt ve gözlerin sararması (önce yüzde, sonra vücudun alt kısımlarına doğru yayılır),
Bebekte uykuya eğilim (letarji),
Emmede azalma ve zayıf beslenme,
Aşırı durumlarda tiz sesle ağlama, kaslarda sertlik veya gevşeklik gibi nörolojik belirtiler olabilir.”
Sarılık tanısının konma süreci
Tanı sürecine dair açıklamalarda bulunan Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, şu şekilde konuştu:
“Sarılığın teşhisi için bilirubin düzeyi ölçülür. Bu ölçüm, kan örneğinden yapılan total serum bilirubin (TSB) testi veya cilt üzerinden yapılan transkutan bilirubin (TcB) ölçümleri ile yapılabilir. Ayrıca sarılığın nedeni araştırılırken bebeğin ve annenin kan gruplarına bakılması, Coombs testi, tam kan sayımı, periferik yayma gibi tetkikler de yapılır. Fizyolojik sarılık genellikle doğumdan sonraki 3-4 gün içinde başlar ve 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden düzelir. Bebek yeterli beslendiğinde ve gerekiyorsa fototerapi uygulandığında sarılık hızlıca kontrol altına alınabilir. Fototerapi, cilde uygulanan özel ışıklarla bilirubinin atılımını hızlandırarak etki gösterir.”
Sarılığın riskleri
Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, yenidoğan sarılığının hangi durumlarda tehlikeli hale geldiğini şöyle anlattı:
“İlk 24 saatte görülüyorsa,
Bilirubin seviyesi hızlı yükseliyorsa (özellikle saatte 0,2 mg/dL’den hızlı artış varsa),
Bebekte letarji, zayıf emme, tiz sesle ağlama gibi akut bilirubin ensefalopatisi belirtileri ortaya çıkarsa zamanında müdahale edilmediğinde kernikterus adı verilen ciddi nörolojik hasar riski söz konusu olabilir.”
Yeni doğanlarda sık sık emzirmenin faydaları
Yenidoğan sarılığında tavsiyeler veren Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, şöyle konuştu:
“Yenidoğanların sık sık anne sütü ile beslenmesi teşvik edilmelidir (günde en az 8-12 kez). Su veya şekerli su verilmesinden kaçınılmalıdır. Bebek düzenli olarak sağlık kontrolünden geçirilmeli, bilirubin düzeyi ölçülmelidir. Bebek fototerapi alıyorsa yeterli sıvı alımı ve ısısı düzenli kontrol edilmelidir.”
Sarılığın temel tedavisi: Fototerapi
Tedavi yollarını anlatan Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, şunları söyledi:
“Sarılığın temel tedavisi fototerapidir. Işık, cildin bilirubini parçalayarak idrar ve dışkı ile atılımını kolaylaştırır. Ciddi vakalarda ise kan değişimi yapılabilir. Bu işlem bebeğin kanının bilirubini yüksek kısmının değiştirilmesini içerir. Nadir durumlarda intravenöz immünoglobulin (IVIG) gibi ilaçlar da kullanılabilir.”
Doğru bilinen yanlışlar
Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, yanlış bilinen bazı durumlarla ilgili bilgiler vererek açıklamalarını sonlandırdı.
“Sarılık olan bebeğe şekerli su verilmesi gerektiği yanlıştır. Bu yöntem sarılığı azaltmaz.
Anne sütünü kesmenin sarılığı azaltacağı düşüncesi yanlıştır. Anne sütü sarılığı zararsızdır ve anne sütünün kesilmesi önerilmez.
Sarılığı gözle kontrol etmek yeterlidir düşüncesi yanlıştır. Mutlaka bilirubin ölçümü yapılmalıdır.”
Haber Tekniği: Ters Piramit
Kaynak:https://t24.com.tr/haber/uzmani-acikladi-yenidogan-sariligina-karsi-anne-sutu-onemli,1237954
